چند نکته کلی در مورد اصول سیستم حقوقی کارمندی در قوانین آمریکا رو بگم. این‌ها اصولی کلی هستند و این نوشته به هیچ وجه نظر یا نصیحت خصوصی نیست. من هم تخصصم قانون کارمندی نیست - اگر مشکل خاصی داشتین من همیشه توصیه می‌کنیم با وکیل تماس بگیرید. ولی این‌ها اصولیست کلی:
۱. در آمریکا بر خلاف اکثر دنیا (من‌جمله اکثر اروپا) قانون بکگراند - یعنی قانون کلی مگر کارمند و کارفرما جداگانه توافق کرده باشن - قانون at-will employment هست. که بر خلاف اسمش که مثلا طرف کارمندیه، معنیش اینه که کارفرما با دلیل یا حتی *بی‌دلیل* می‌تونه کارمند رو اخراج کنه. به همین راحتی.
۲. پس کارفرما می‌تونه بادلیل یا بی‌دلیل کارمند رو اخراج کنه. ولی - و مهمه این - یک سری دلایل خاص هستند که کارفرما به خاطر اون‌ها نمی‌تونه کارمندی رو اخراج کنه: مثلا به خاطر نژاد، جنسیت، دین، قومیت یا معلولیت.
پس توجه کنید: بی‌دلیل می‌تونه اخراج کنه، ولی با دلیل غلط نمی‌تونه!!!
۳. این لیست دلایل غیرقانونی، یک سریش از قوانین فدرال میاد (مثلا Title VII معروف) که در همه ایالت‌ها معتبره، و یک سریش از قوانین ایالتی میاد، که فقط در اون ایالت معتبره. پس وقتی دنبال وکیلین معمولا وکیل متخصص همون ایالت رو باید پیدا کنید. به طور کلی، ایالت‌های لیبرال‌تر مثل کالیفرنیا و نیویورک قوانینشون بیشتر طرفدار کارمنده، و ایالت‌های محافظه‌کارتر مثل تگزاس و ایالت‌های جنوبی دیگه، قوانینشون بیشتر طرفداره کارفرماست.
۴. خوب نتیجه می‌شه از بالا گرفت: اگر کسی شما رو اخراج کرد بی‌دلیل، یا با دلیل قانونی (مثلا کم‌کاری)، این شمایی که باید ثابت کنی کارفرما با دلیل غیرقانونی شما رو اخراج کرده.
۵. اگر واقعا فکر می‌کنند کیسی در این موارد غیرقانونی دارید، بهترین کار اینه که با جدیت هر چه بیشتر، و در همون لحظات حساس، مدرک و سند جمع کنید. مثلا تا کسی چیز ریسیستی گفت همون روز، همون موقع با جزییات کامل و کی بود و کِی بود و چی گفت و کِی گفت و گجا گفت و به کی گفت رو همه رو یادداشت کنید همون موقع. دلیلش اینه که قوانین Evidence مشاهداتی رو که همون لحظه ثبت شدن رو اعتبار بیشتری بهشون می‌ده.
۶. برای همینه که کارفرما معمولا وقتی اخراج می‌کنه - به خصوص اگه شرکت بزرگ‌تر و دفتر دستک‌دارتری باشه - به کارمند یه مقدار پولی می‌ده که یک Severance Agreement امضا بشه. در واقع در ازای اون پول کارمند امضا می‌کنه که موافقه که کارفرما به دلیل غیر قانونی کارمند رو اخراج نکرده.
البته severance agreement و بقیه کانترکت‌های کارمندی (مثل offer letter و employment contract) بندهای دیگری هم دارن که بیشتر می‌تونم براتون بنویسم.
